News:
Amsterdam: opnieuw kijken naar teruggave schilderij Kandinsky uit Stedelijk - Amsterdam: looking again at the return of Kandinsky painting from Stedelijk
By Tahrim Ramdjan
(English translation below)
De gemeente Amsterdam wil dat de Restitutiecommissie nogmaals bekijkt of het Stedelijk Museum het schilderij Bild mit Häusern van Wassily Kandinsky, dat in de Tweede Wereldoorlog is verkregen, moet teruggeven.
Het schilderij Bild mit Häusern van Wassily Kandinsky.
Dat schrijven burgemeester Femke Halsema en wethouder Touria Meliani (Kunst en Cultuur) vrijdag in een brief aan de gemeenteraad.
De erfgenamen Lewenstein proberen het schilderij al sinds 2013 terug te krijgen. In december vorig jaar besloot de Amsterdamse rechter dat het Stedelijk Museum het werk mocht houden. In dezelfde maand bracht de Raad van Cultuur bij monde van de commissie-Kohnstamm een rapport uit, waarin het aangaf dat Nederland zich meer moet inspannen voor de teruggave van roofkunst.
Halsema en Meliani onderschrijven de bevindingen van de commissie-Kohnstamm en willen daarom een herbeoordeling. ‘Het teruggeven van deze kunstwerken kan voor de slachtoffers heel veel betekenen en is van groot belang voor de erkenning van het onrecht dat hen is aangedaan,’ zeggen ze. Voor de herbeoordeling is wel medewerking van de erfgenamen Lewenstein vereist.
Roofkunst
In 2018 oordeelde de Restitutiecommissie dat het schilderij niet teruggegeven hoeft te worden, omdat de verkoop van het schilderij volgens haar veroorzaakt moet zijn wegens ‘verslechterde financiële omstandigheden’ van Lewenstein voor de Duitse inval.
Maar de commissie-Kohnstamm stelt in haar rapport dat Nederland nu te weinig doet aan de teruggave van roofkunst. Er is nu immers meer mogelijk door de verbeterde technologie, en bovendien handelt Nederland nu in strijd met internationale afspraken, de zogeheten Washington Principles.
Stedelijk Museum
In oktober 1940 kocht de toenmalige directeur van het Stedelijk Museum Bild mit Häusern op een veiling, terwijl onbekend was hoe het schilderij op de veiling is gekomen. Voor de Tweede Wereldoorlog maakte het kunstwerk echter deel uit van de collectie van de familie Lewenstein. Diens erfgenamen stellen zich op het standpunt dat het werk onvrijwillig uit haar bezit is geraakt.
In 2001 is de Restitutiecommissie opgericht, om roofkunst terug te geven aan nabestaanden. De gemeente Amsterdam heeft daarbovenop geconcludeerd dat er mogelijk bij 30 werken in haar beheer sprake is van roofkunst. Er zijn vier restitutieverzoeken bij de gemeente binnengekomen, waaronder het verzoek van de Lewensteins in 2013.
Rein Wolfs, directeur van het Stedelijk Museum, is ‘blij’ dat de gemeente deze stap neemt. “In de eerste plaats is het heel belangrijk dat we kijken naar het mogelijke onrecht dat er is aangedaan. Dat staat voorop. Of wij dan afstand moeten doen van het schilderij, is pas in de tweede plaats belangrijk. Ik hoop dat er een nieuwe stap kan worden gezet en dat er op een andere manier nog eens naar de hele zaak wordt gekeken."
Advocaat Axel Hagedorn laat namens de erfgenamen weten dat zij blij zijn dat er schot in de zaak komt, en dat de gemeente de bevindingen van de commissie-Kohnstamm onderschrijft. “Eén van de erfgenamen was beoogd als rechthebbende, maar toen werd gezegd dat het Stedelijk Museum een groter belang had. Die belangenafweging mocht volgens de commissie-Kohnstamm nooit reden zijn om het schilderij niet terug te geven.”
Hagedorn vraagt zich wel af waarom de Restitutiecommissie nu opnieuw naar de zaak moet kijken. “Het is al helder wat er moet gebeuren. Let wel: de eerste procedure bij de commissie duurde vijf jaar, en de beoogde erfgenaam is vorige week overleden.” De erfgenamen zijn nog steeds van plan om hoger beroep in te stellen tegen de rechterlijke uitspraak van december 2020, als ze er niet met de gemeente samen uitkomen.
English translation:
The City of Amsterdam wants the Restitutions Committee to review whether the Stedelijk Museum should return the painting Bild mit Häusern by Wassily Kandinsky, which was acquired during the Second World War.
Mayor Femke Halsema and alderman Touria Meliani (Art and Culture) write this in a letter to the city council on Friday.
Lewenstein's heirs have been trying to get the painting back since 2013 . In December last year, the Amsterdam judge decided that the Stedelijk Museum could keep the work . In the same month, the Council of Culture, through the Kohnstamm Commission, issued a report in which it indicated that the Netherlands should make more efforts to return looted art.
Halsema and Meliani endorse the findings of the Kohnstamm Committee and therefore want a reassessment. "The return of these works of art can mean a lot to the victims and is very important for recognizing the injustice that has been done to them," they say. The co-operation of the Lewenstein heirs is required for the reassessment.
Looted art
In 2018, the Restitutions Committee ruled that the painting does not need to be returned , because, in its view, the sale of the painting must have been caused by Lewenstein's 'deteriorated financial circumstances' before the German invasion.
But the Kohnstamm committee states in its report that the Netherlands is now doing too little to return looted art. After all, more is now possible due to improved technology, and the Netherlands is now acting contrary to international agreements, the so-called Washington Principles.
Municipal Museum
In October 1940, the then director of the Stedelijk Museum bought Bild mit Häusern at an auction, although it was unknown how the painting ended up up for auction. Before World War II, however, the artwork was part of the Lewenstein family's collection. His heirs take the position that the work has been involuntarily lost from her possession.
The Restitutions Committee was established in 2001 to return looted art to next of kin. The municipality of Amsterdam has also concluded that 30 works in its management may involve looted art. There are four restutution requests received by the municipality, including the request from the Lewenstein heirs in 2013.
Rein Wolfs, director of the Stedelijk Museum, is 'happy' that the municipality is taking this step. “First of all, it is very important that we look at the possible injustice that has been done. That is paramount. Whether we should then part with the painting is only important in the second place. I hope that a new step can be taken and that the whole matter will be looked at in a different way. "
Lawyer Axel Hagedorn says on behalf of the heirs that they are pleased that the case is progressing and that the municipality endorses the findings of the Kohnstamm Committee. “One of the heirs was intended as a rightful claimant, but then it was said that the Stedelijk Museum had a greater interest. According to the Kohnstamm Committee, this weighing of interests should never be a reason not to return the painting. ”
Hagedorn does wonder why the Restitutions Committee should now look at the matter again. “It is already clear what needs to be done. Please note: the first procedure at the committee took five years, and the intended heir passed away last week. ” The heirs still plan to appeal the December 2020 court decision if they do not agree with the municipality.